Bill Hayes kochał Olivera Sacksa z wzajemnością, co było o tyle niezwykłe, że Sacks był samotnikiem, przez wielką część swojego zycia nie żył w żadnym związku, nie szukał go, być może nawet nie kochał, poświęcając cały swój czas pracy.
Praca ta była przyjemnością, a do tego nadawała sie do wypełniania bezsennych nocy. Sacks nie mógł spac bez tabletek nasennych – do samego końca. Ale nie o nim, tym razem, choć o nim troszkę też.
Bill Hayes, Nowojorczyk od niedawna – przeniósł się do Nowego Jorku, kiedy skończył 48 lat. Znany pisarz w Ameryce, felietonista The Times. Nieznany mnie. Zupełnie. I pewnie nie poznałabym go, gdyby nie miłość jego życia. I mojego – Sacksa kochałam od dawna, od jego pierwszej ksiązki „O męzczyźnie, który pomylił żone z kapeluszem”, która stala się już pozycją klasyczną. Ale wracam do Billa.
Połaczyła nas wczoraj w nocy miłośc do tej samej osoby. Bill miał szczęście spędzać z Sacksem codzienność. Przysłuchiwać sie jego mini rozprawkom filozoficzno-medycznym przy sniadaniu. Dbać o niego i cieszyc się jego dbałością. Bycie z geniuszem okazało sie cudownie proste, nie wymagało dostosowywania się, negocjacji – ci panowie byli dla siebie stworzeni. Jaki to banał. Jakie to rzadkie.
Bill jest łazikiem i obserwatorem. Artystą i słuchaczem. Dnie spędza włócząc się po Nowym Jorku, jak pewnie niejeden artysta lub pisarz, ale jego notatki z tego miasta, które znajdują sie w ksiązce, te malutkie opowieści tworzą kronikę ułamków losów Nowojorczyków. Czasem towarzyszą im fotografie, ale zwykłe są surowe, proste, nieokrojone, są słownymi screen shotami z czyichs żyć, przejśc, zatrzymań, szybkich wymian informacji zamienionych na część sekundy w niewielowyrazowy przekaz filozofii życiowych, takich szczygłowych prawd.
Bill jest człowiekiem reagującym – bardzo mi bliski typ człowieka. Widzi- reaguje. Ktoś płacze, Bill pyta. Ktoś zatrzymuje sie nagle, Bill podchodzi. Ktoś sprzedaje pocztówki, Bill je kupuje i wie, co kupuje. Ktos ciągnie wózek ze śmieciami, Bill pomaga, zagajając rozmowę. Zna wszytskich sprzedawców wszytskiego w swojej okolicy. Wyjście do sklepu – do wejscie do mikroświata, zauważanie detali, o, tu sa zapałki z napisem: Dziękuję, o, tu Ali, właściciel sklepu, przestawił pomarańcze, a w ogóle dziś miał chmurne spojrzenie, Ali, powiesz, czemu? Ali powie.
To bardzo moja filozofia zycia, tyle, że jeszcze chyba potrzebuję lat, żeby ja wzmocnic, żeby siebie wzmocnić. Bill opisuje Nowy Jork tak, że aż przysiadlam w łożku i zamknęłam oczy, wsłuchana w miarowy oddech snu syna, na który nałozyły się znane mi widoki stamtąd – czerwone światła, szepty ludzi, smiech, kroki, hałas, zapachy wszystkich kuchni świata i widok pary, wszędzie buchającej pary, ze studzienek, rur, sącząca się muzyka, płacz, terkot pociagów, uczucie pełnosci, przepełnienia nawet. To miłość neoficka, miłośc kogoś, kto się dopiero co wprowadził, to moja miłośc do Belfastu i otwartośc na kazdą, ale to każdą historię, która wychodzi na przeciw.
Bill do tego dekonstruuje mity, oczywiście niechcący, bez planu, bez zamysłu. Nowy Jork bezwzględny? Zgubisz piątaka i ktoś go szybko znajdzie i zabierze? Nieprawda. Strzelanina ulicę obok, trzeba się chować? Nieprawda, tłumy chętne do pomocy pojawiają się zaraz w zasięgu ręki. Snieżyce odcięły prąd, więc wszyscy siedzą w domach, zdani na siebie, odizolowani, przestraszeni, czekając na Armageddon?? Nieprawda, małe sklepy otworzyły swoje podwoje, tyle, ze faktycznienie nie było prądu, za to były świeczki. Można było kupic latarki, a w knajpce obok wypic piwo.
A w tle jest ta wielka miłośc, pisarza lekarza, którego mózg rejestruje wszystko, zachłannie gromadzi wiedzę i bez przerwy analizuje, przy jednoczesnym zupełnym braku umiejetności interpersonalnych i artysty, który żyje z uczuciami na wierzchu, który empatyzuje, sympatyzuje i tapla sie w emocjach swoich i innych.
I najtrudniejsza cześć – umieranie. Oliver umiera, dośc szybko. Umiera na raka, ale umiera szczęsliwy, pisząc cały czas, bo czas stał sie szczególnie cenny, kiedy ogłoszono jego koniec. Umiera kochany, a tego nie znał. Umiera zasypiając, zostawoiając zrozpaczonego mężczyznę, ale i rozpacz Billa jest rozpaczą niehisteryczną, choc nie należałoby się tego spodziewać, studiując w czasie lektury ksiązki wszystkie warstwy jego emocjonalności.
Bill akceptuje odchodzenie. W czasie jego trwania i już po nim. Na krótko zamienia sie w opiekuna, ale nie opiekuna szlochającego, rozdzierajacego szaty. Jest, pamięta, dba o ulubioną muzyke Sacksa, o otoczenie, żeby było jak najmniej medyczne, a najbardziej takie, w jakim Sacks czuje sie najlepiej, a Sacks wcale tego nie żąda, odchodzi bez dramatu, bez krzyków i manifestacji- bo mimo tego, że ma świadomość nadchodzącego niebytu, jego życiowa filozofia mieści się w słówku „ale”:
Bo usłyszawszy, że zostało mu niewiele czasu, notuje,
„ale:
- łatwa śmierć (stosunkowo)
- czas – żeby ‚zakończyć” życie.
- wsparcie kochających ludzi (Billy et al)
- opublikowana książka (wreszcie powiedziałem wszystko. (chodzi o książkę, w której przyznaje się do swojego homoseksualizmu)
- więcej pracy do zrobienia
- wolno się bawić
- najlepsi lekarze, leki, itp.
- wspercie psychiatryczne.
Jesli ktoś chce pochodzić po Nowym Jorku, doznać miłości, czytając o miłości, uwierzyć w nią, zrozumieć, że wszystko jest podróżą i że zawsze jest „ale”, ten musi przeczytać pieknie napisaną ksiązke Billa Hayesa: „Insomniac city, New York Oliver and me”.
Opowieśc insomniaka o drugim insomniaku i city that never sleeps.
W jednym z filmów Woody Allena pojawia się syn demokraty – republikanin i to z tych skrajnie konserwatywnych. Jego poglady regularnie wstrząsają jego ojcem. – Poproszę o gumkę i ołowek! – krzyczy w pewnym momencie zdruzgotany pater familias po jednej z intensywnych wymian światopoglądowych – Muszę go wymazac z testamentu!
Na szczęście okazuje się, że syn ma guza mózgu. Po udanej operacji usuniecia tegoż, syn staje się demokratą.
Takie miałam skojarzenie , kiedy przeczytałam pierwsze kilka stron fenomenalnej książki Kacpra Rękawka pt.: „Człowiek z małą bombą” wyd. przez Czarne. Bo oto Kacper w prześwietnym brytyjskim think tanku, Chatham House, na którego wykłady chodziłam maniakalnie w czasie swojego stypendium w Londynie, słyszy, jak tegie głowy eksperckie zastanawiaja sie nad tym, czy poglady prawicowe nie są skutkiem choroby psychicznej, a co za tym idzie- czy terrorysci nie są po prostu osobami chorymi psychicznie. Tak, mówi Kacper, trzeba się nad słowami terrorystów pochylic, ale nie dlatego, że są chorzy (choc niektórzy miewaja zaburzenia, ale nie jest to większosć), lecz po to, by zdobyć narzędzia do walki z nimi. „Intelektualne dno” pisze Kacper o tęgich głowach i tu mnie już miał. Na pierwszej stronie pierwszego rozdziału.
I w takim mniej wiecej stylu Kacper Rękawek zaczyna swoją wyjątkową książkę – wyjątkową na polskim rynku, zupelnie pozbawionym sensownych popularnonaukowych lektur dotyczacych terroryzmu i terrorystow. Na polskim rynku, który, jak ustalilismy z Kacprem w czasie jednej z rozmów, jest spóźniony w stosunku do rynku zachodniego o jakieś 10-15 lat (a tłumaczy sie głownie sensacyjne gnioty), jeśli chodzi o dziedzinę terrorystyczną, okołoislamską. I niestety – dostępne polskie źródła są albo nadęte i straszą konfrontacjami cywilizacji oraz islamizacją Polski albo są pisane językiem zupełnie nieprzystępnym, jak zresztą niemal wszytskie dzieła naukowe w Polsce, jakby chodziło autorom głównie o to, by absolutnie nikt nie mógł pojąc ich wywodów, przez co autorzy będą czuli sie niezwykle elitarnie.
Co więcej, w polskim świecie akademickim panuje choroba braku poczucia humoru. Bo śmiech oznacza brak powagi, co równa się podejrzeniu, że temat może być postrzegany jako nieistotny, trywialny. Trochę jak w „Imieniu róży” Umberto Eco, smiech w nauce polskiej jest grzechem glównym. Czy ktoś z Państwa kiedykolwiek uśmiechnął się pod nosem, czytając jakąś polską książkę naukową? Czy ktoś zachwycił się stylem? Docenił sarkazm? Jedynie Piotr Sztompka napisał podręcznik do socjologii w taki sposób, żeby czytelnik nie tylko cos z niego zapamietał, ale i polubił to, co pamięta i zainteresował się dalszą eksploracją dziedziny (i potem już nie znajduje nigdzie nic porywającego).
Kacper pisze o terroryzmie i terrorystach, łącząc reportaż z esejem naukowym, żeniąc sarkazm (ale lekki) z młodzieżowym slangiem i powaga akademii. Zacne to połączenie.. Jest ekspertem, który mówi: nie wiem, nie uogólnię, ale opowiem wam taką historię. Zadaje pytania i szuka odpowiedzi, ale jest otwarty na to, że odpowiedzi te moga być bardzo różne i nierzadko sprzeczne. Akceptuje to, co jest wielką pokorą naukową (nie darmo Sokrates powiedział, że wie, że nic nie wie, kiedy Pytia nazwała go najmądrzejszym z ludzi) i budzi zaufanie czytelnika. Bo nie myli sie przeciez tylko ten, kto nic nie robi.
A Kacper odwala wielką robotę; rozpracowuje terrorystów. Bada ich. Przedstawia ich jako ludzi. Nie psychopatów, tylko ludzi, którzy z różnych powodów podejmuja takie, a nie inne życiowe deccyzje. Rozmawiał z setkami terrorystów, okazało się nawet, że prawdopodobnie mielismy tych samych rozmówców w Belfascie, choć Kacper z racji pisania doktoratu na belfaskim uniwerytecie zglębił temat znacznie bardziej niż ja.
Mnie najbardziej podoba się, poza lekkoscią stylu, która pokazuje, jak bardzo Kacper wgryzł sie w brytyjskiego ducha pisania i jak przejał brytyjskie poczucie humoru, którego nie boja się naukowcy w tej części świata, jeśli wiedza, że takie podejście sprawi, że ich praca zostanie zapamiętana, najbardziej podoba mi się to, że Kacper nie boi się zajrzeć terrorystom w życie codzienne. Nie bagatelizuje codzienności. Że to go fascynuje. Bo to jest fascynujace. Czym się zajmują terroryści, poza przygotowywaniem aktów terroru? Oglądają mecze. Piszą wiersze. Zakochują się. Wspieraja organizacje dobroczynne, albo czasami sami je prowadzą. To mi przypomniało moją wizytę w Nablusie, w czasie której znajomy, którego rodzina sympatyzuje z Hamasem, pokazał mi dom wdowy po „szahidzie”, który wysadzil się w Izraelu – Hamas płaci jej comiesięczną rentę, by dzieci nie odczuły finansowo brak ojca. Hezbollah prowadzi sierocińce. Kiedy mówiłam to moim studentom (uczyłam ideologii dżihadu na Uniwersytecie Jagiellońkim 12 lat temu), nie mogli mi uwierzyć.
Reserach do ksiązki Kacpra to praca tytaniczna, wymagająca nie tylko swietnej znajomosci tematu i teorii (choć nie ma jej w książce, Kacper decyduje sie nie zanudzać czytelnika), ale i wspaniałych umiejetnosci interpersonalnych. Prowadzenie rozmów z byłymi terrorystami, bo i do takich dotarł Kacper, nie jest łatwe i miłe, znam to z autopsji. Choć może takie się stac, ale do tego trzeba czasu, cierpliwości i pokory.
Jestem przekonana, że ksiązka ta stanie się lekturą obowiązkową na niekórych polskich uniwersytetach, ale że powinna nią byc również w innych kręgach. Kacper podkresla polską niemoc i niewiedzę, lekceważenie tematu terroryzmu. Tu się z nim zgadzam; z moich obserwacji wynika, że w Polsce straszy sie tym, czego nie ma (islamizacją), a nie przygotowuje sie do aktów terroru (które wcale nie muszą być przeprowadzone przez sympatyków ISIS). Jedno jest pewne, terroryzm był i będzie, co Kacper z mocą wielokrotnie podkreśla. I drugie jest pewne, że tylko ta książka otwiera oczy na niejednorodność świata terroru, na złożoność problemu, ale bez siania paniki. Po lekturze „Człowieka z małą bombą” nie czułam się przestraszona, zrozumiawszy, że tacy ludzie, jak Rękawek zabrali się za analizę zjawiska. Wreszcie. To oznacza, że jest nadzieja, iż Polska dostrzeże, co jest ważne w walce z terrorem. Może ta książka otworzy oczy polskim wydawcom i zaczną tłumaczyć rzeczy aktualne. Bo Kacper pokazuje, co jest ważne w rozumieniu zjawiska, pokazuje drogę – co widac też w bibliografii, w której nie mozna znależć dobrej polskojęzycznej pozycji.
Polecam książkę z czystym sumieniem, zdając sobie sprawę, że do lektury trzeba mieć tzw. preexisting knowledge. To chyba jedyna wada tej książki. Autor zakłada, ze czytelnik wie, o co walczą poszczególne grupy terrrystyczne, a z pewnościa tak nie jest. Brakowalo mi przypisów, choć Kacper zastrzega, że ich nie będzie. Wiem, że czytelnik może być przeładowany, ale w tak dobrej pozycji brak pewnych wyjaśnień bedzie problemem dla przeciętnego, acz zainteresowanego tematem, czytelnika. Oliver Sacks pisał swoje dzieła w taki spoósb, że pól strony zajmowały fascynujące zresztą przypisy (drobnym drukiem), a pół, zwykłą czcionką, treść ksiązki, tzw. body. Nigdy mi to nie przeszkadzało. I milionom czytelników. Bardzo bym chciała, zeby wydawcy przestali się tak bac przypisów. Czytelnik oczywiście może wszystko wygooglowac, ale a) może mu się nie chciec, b) wikipedia bywa mocno zdradliwa.
Czytajcie, ta książka to rewolucja na polskim rynku.
dziś w na temat.pl mój tekst:
Siadamy przed komputerami i oglądamy śmierć. Pijemy kawę. ktoś sie drapie. Ktoś kaszlnął. Ktoś zadzwonił do przedszkola, czy z dziećmi wszystko ok, bo wczoraj kichały.
Po raz pierwszy ogladaliśmy wojnę na żywo, kiedy wojska amerykanskie wjechały do Kuwejtu, by wypędzić wojska irackie – w trosce o złoża ropy. O to się troszczy XX i XXI wiek. Nad pochyla się nieludzki Czas i Historia.
Potem oglądaliśmy atak na Afganistan – państwo, które zostało zatakowane w ramach koncepcji zbiorowej odpowiedzialności za zamach na WTC przeprowadzony przez kilku Saydyjczyków. Jeden z nich ukrywał sie w górach Afganistanu, nigdy zresztą nie zdobytych przez żadną armię, a wiele próbowało.
Teraz oglądamy filmy wrzucane do internetu przez ofiary wojny. Tuz przed ich smiercią. Ofiary, ludzie, tacy, jak my,wołają o pomoc, błagają o pomoc, proszą o to, by ratowac ich dzieci, już nie siebie.
Siebie już spisali na straty.
I co?
I nic.
Poza strasznymi komentarzami pod polskimi tłumaczeniami wiadomości z Aleppo – kiedy je czytałam, płakałam, ze strachu, z przerażenia. Polacy trzymaja w nich kciuki za Asada i Rosję, życząc śmierci i kobietom i dzieciom. Smierci bolesnej, śmierci męczeńskiej.
Poznałam Syryjkę, której dzieci zginęły w bombardowaniu. Nigdy nie znalała ich ciał. Irlandia Północna przygarnęła ją do siebie.
Nie wiem, jak sobie radzi. Wiem, że funkcjonuje. Nie zrozumiem jej duszy nigdy. Nawet nie umiem położyć mojej dłoni na jej dłoni, ze strachu, ze otworzę coś strasznego, z czym ona sama nie da sobie rady, jakąś lawinę bólu, którego nikt nie moze ogarnąc, zatamować. Kiedy myślę, że miałabym uciekac przed świszczącymi (czy bomby świszczą?) pociskami, kuląc się, przytulając syna, mówiąc mu, że wszytsko będzie w porzadku, bo kazda mama chce, by jej dziecko nie rozumiało rzeczywistości, jesli jest ona straszna, kiedy o tym myślę, czuję, jak odpływa mi krew z rak i nóg. Czuję mdłości ze strachu i nienawiści, co jest jeszcze straszniejsze, nienawiści do tych, którzy wyciągają ludzi z domu i strzelają im w glowę. Z taka nienawiścią nietrudno wpaść w spiralę przemocy.
A chodzi o to, żeby stworzyć korytarz, by ludnośc cywilna mogła uciec od tych rzezi. Potrzebuje czterech kilometrów bezpiecznego przejścia, żeby przenieśc rannych. Na miejscu już nie ma szpitali, lekarze, którzy pozostali przy zyciu, syryjscy bohaterowie, syryjskie anioły spod znaku islamu, mocują kroplowki rannym, przenoszą ciała, choć mogliby już nie robić nic. Mogliby kulic się w strachu, którego my nie rozumiemy. Czy sprawiedliwośc, a właściwie niesprawiedliwosć dziejowa oznacza, że na przeciw anioła stanie istota, pozbawiona jakichkolwiek uczuć, która spojrzy w oczy dziecku i zada mu śmierć na oczach matki? Jakiś chory bilans, który musi wyjśc na zero?
Gdzie jest Bóg?
Primo Levi stwierdził, że po Holocauście nie ma juz Boga. „Jesli Bóg istnieje, będzie musiał błagać o moje przebaczenie” widnieje na murze jednego z obozów śmierci, w którym ginęli Żydzi, Polacy, Niemcy, Romowie, Rosjanie.
Mowimy zatem o Jego ciagnącej się Bożej nieobecności, jeśli dzieje się to, co się dzieje.
O jakimś strasznym milczeniu. Obojętności?
OBOJĘTNOŚCI?
Zdaję sobie sprawę, że to, co pisze, jest nieważne, ale nie mogę milczeć. Jesli w Irlandii Północnej odbędzie się marsz, protest, dołączę.
Idę dzisiaj na firmowe Christmas Party. Idę się napić wina, śmiać się z żartów, jeść. Jestem wolna, nie boję się, że umrę..
Poza tym, że boję się tego, że bardzo blisko są ludzie, którzy chcą czyichś śmierci. Moi rodacy na forach internetowych. Nie wylewają z siebie żółci i jadu, to już nie jest żołć i jad. To deklaracje. To planowanie zbrodni. To jej chcenie. Są żołnierzami z Aleppo, tylko geograficznie gdzie indziej.
Może obok nich przejdę dzisiaj, może jest paru takich w Belfaście. Gdyby mogli, zabiliby. Arendtowska banalnośc zła.
Może i ja bym zabiła, by chronić. Ale nie by niszczyć.
Trudno to udźwignąc, a przeciez to tylko teorie. Tam się to dzieje cały czas. Tam oczy przepełnia krew bliskich.
Nie wiem, nie umiem.
Bardzo się wczoraj wgryzłyśmy w temat zgoła inny niż większość wpisów w tym blogu. Ale szkoda by było tematu nie rozwinąć, zajawkowo chociażby, dla pokrzepienia serc tych, co lubią metajęzyk.
Najsampierw (celowo używam tego słowa, bo nie znoszę go. Krązy mi po głowie jako coś wyjątkowo obrzydliwego, więc je teraz wyrzucę z siebie. Pochodna od „wpierw”) szczegóły, które znużą paru czytelników od razu, więc zostaną tu nieliczni, naprawdę zainteresowani. 🙂
Wczoraj doszło w Edynburgu do debaty trójki osob jakoś związanych z reportażem, Kasi Kokowskiej, która publikowała kiedyś w Polityce, teraz czyta i zaprasza reportazystów i pisarzy do Edynburga, by dzielili się swoimi mądrościami i niemądrościami, Anny Wróblewskiej, która tak się wgryza w reportaż, że aż pisze doktorat o nim na jednym ze szkockich uniwersytetów i mnie, która coś tam piszę.
Świadkami byli Polonusi z Edynburga (jakże wyjątkowa grupa, antropolodzy, wariaci, poloniści – piękne to było) i paru miejscowych Szkotów i Brytyjczyków lub Szkoto-Brytyjczyków, chętnych wziąć udział w czymś tak abstrakcyjnym, jak spotkanie poświęcone polskiemu non-fiction.
I taka teza sie nagle uformowała:
(poparta doswiadczeniem)
Otóż decydenci, którzy dobierają teksty, analizują teksty, oceniaja teksty, krytykują teksty zwykle (mowa o kraju nad Wisłą) zgłaszają jedną uwagę (dotyczy to niemal wszytskich redaktorów, z którymi miałam do czynienia w swoim już stosunkowo długim życiu): za dużo”ja.”
Za dużo autora.
Nie wolno.
Autor powinien być niewidzialny albo widzialny skrajnie, a jesli jest już widzialny skrajnie, widzialny na kilometr, to wtedy ok, ale to już nie jest reportaż i trzeba to jakoś wyrazić i dookreślić, ze to juz są bardziej osobiste notki.
Tymczasem zupełnie inaczej jest w kulturach znajdujących się pod wpływem Anglosasów – „ja” jest dobre, bo zawsze pisze jakieś „ja”. Poza newsami, w każdym innym przypadku pozbycie się „ja”, jest niezdrowe, mówią Anglosasi, jest kłamstwem, jest nieprawdziwe.
Cierpimy na „I-phobia”, być moze dlatego, że przez dziesięciolecia uczono nas czujności, że uczono nas oddzielenia się od tekstu, by w żadnym razie nikt nie mógł zobaczyć myśli autora, samodzielnych myśli, oczywiście.
Teoretycznie nie powinno to dotyczyć młodszych autorów, mowa o odnoszących sukcesy trzydziestolatkach, ale wcale tak nie jest, bo (ich) redaktorzy (którzy decydują o losie ich tekstów)są zazwyczaj starsi i wynoszą tę fobię(wynieśli ją) z uniwersytetów, warsztatów, pracy w mediach, itp.
To paranoiczne udawanie, ze autora nie ma w tekście, może (nie musi) pozostawić w czytającym pustkę. Ale nie w oceniajacym. Oceniajacy w Polsce wciąż chwalą reportażystów za to niepojawianie się w tekscie, za ich niewidocznośc (choc ojciec polskiego reportażu literackiego raczej bywa obecny w większosci swoich ksiażek). Nie ma autora = dobry reportaż.
Tymczasem Pulitzery trafiaja do pisarzy bardzo obecnych, chcących tą obecnością uwiarygodnić tekst. Ale w Polsce uwiarygodnienie tekstu oznacza nieobecnośc tego, kto ten tekst pisze, zniknięcie jest gwarancją obiektywizmu.
Przeciwienstwem I-phobia jest I-philia, oczywiście. Cienka granica pomiędzy gonzo journalism a tą przypadłością. Czasem autora jest za dużo. Czasem to już właściwie dobrze zreserczowane felietony, a nie reportaże.
To bardzo luźne myśli, trochę dla odblokowania się, rozpędzenia może, bo założyłąm sobie kaganiec jakiś czas temu.
To będzie bardzo krótki wpis.
W Lisburn, niedużym miasteczku koło Belfastu (Irlandia Północna), doszło wczoraj do koszmarnego wypadku samochodowego. Zginął w nim Syryjczyk, ojciec czwórki dzieci, dentysta w Syrii, tu: pracownik fizyczny w jednej z fabryk. Jechał na rowerze do pracy. Nie dojechał.
Rodzina w szoku. Nie pozbiera się pewnie nigdy.
Politycy pólnocnoirlandzcy, którzy nie wypowiadali się na razie zbyt szeroko na temat uchodźców (ten temat jest tu trudny, bo to teren postkonfliktowy) otworzyli serca, że tak to górnolotnie określę – czego się jednak nikt nie spodziewał.. Opuścili przedwyborczo wzniesione gardy i pokazali, że to, co się wydarzyło w Lisburn, było aktem wyjątkowego nieszczęścia.
Wieloaspektowego nieszczęścia.
I uchodźcy będą nadal napływać do Irlandii Północnej. Może dlatego, ze ostatni zamach terrorystyczny, do którego doszło trzy tygodnie temu, kilometr od centrum miasta (jedna ofiara śmiertelna wskutek wybuchu bomby), nie był dziełem miłośnika tak zwanego Państwa Islamskiego, tylko białych dysydentów z Nowej IRY?
A potem czytam w polskich mediach, że premier Szydło przestraszyła się zamachów w Brukseli i powodowana brakiem wiedzy na tematy związane bezpośrednio z własną rolą, historią Polski, Europy, nie mogaca sobie poradzić intelektualnie z otaczającą ją rzeczywistością, obwieściła, że Polska nie przyjmie uchodźców.
Odmowa przyjęcia uchodźców to jak nawiązanie serdecznej współpracy z ISIS, tak zwanym Państwem Islamskim. Tak zwane Państwo Islamskie bardzo chce rządzić i potrzebuje do tego ludzi, a ludzie uciekają, a dusze sie wykruszają, bo dusze wolą próbować szansy zeglując przez morza, płacąc przemytnikom, niż zostać w kraju pod panowaniem Tak Zwanego Państwa Islamskiego.
Dlatego im więcej krajów podejmie taką decyzję, tym bardziej wzrasta w siłę morderczy reżim tak zwanego Państwa Islamskiego.
Bardzo przykre jest to, że głowy naszego państwa są tak słabe. Bo nie jest tak, ze nie ma w Polsce ekspertów od tej części swiata. Pracowałam z nimi wiele lat.
Ale widocznie rządzący lubią ISIS.
Wszyscy to robią. Podsumowują. Widocznie wirus.
Zebrałam czterdzieści parę książek, ale pominęłam ultraspecjalistyczne o Irlandii Północnej i te, których nie mogę wyciągnąć spod łozka, bo jestem poza zasięgiem łożka, a szkoda, bo cierpię na najgorszy rodzaj grypy.
Ale ad rem. Ad libros.(Matura z łaciny. Tyle, że sto lat temu)
Każda pozycja z uzasadnieniem w formie tweetu. Kolejność zupełnie przypadkowa.
1. Dowody na istnienie Krall, Mariusz Szczygieł, Wojciech Tochman – wszystko o Krall jest dobre. Ale tu rozczarowanie, bo nie lubię książek kolaży. Zatem treść tak, ale wizualna reszta podbijała tylko cenę.
2. Hawaikum, oprac.zbiorowe – mimo, że książka z zacięciem naukowym, czyta się jak powieść. Ale większość autorów tak się zaangażowała w analizę naszego kiczu, że nie zauważyła jednej rzeczy – Hawajkum jest wszędzie takie samo (u mojego belfaskiego sąsiada też krasnale, merykristmasy, krasnale i sowy). To bardziej stan umysłu, niż geografii.
3. 13 pięter, Filip Springer – mnie pocieszyła ta książka. Za dużo obracam się w srodowisku ludzi z odziedziczonymi mieszkaniami i kredytami, które jeszcze mogą spłacac. Myślalam, żem dziwak.
4. Samotność Portugalczyka, Klementowska Iza – zrozumiałam, jak mało wiem o Portugalii. Jak patrzę na nią przez pryzmat wina i fado, czyli spłaszczam głupio. Piękna książka, ważna, porażająca.
5. Białe. Zimna wyspa Spitsbergen. Wiśniewska Ilona – lubię ciemność i długie noce. Wiśniewska pisze tak, że się w nich jest. Czuje pod palcami.
6. Jakuck. Słownik miejsca – Książek Michał – Książek jest mistrzem języka polskiego. Poza tym, stawia obrazy przed oczami. Połączenie słownika i opowieści to sam smak dla lingwisty. Albo kogoś z pretensjami do tego, by lingwistą być, a ja pretensję mam, zwłaszcza przy trzydziestu dziewięciu stopniach.
7. Reporterka. Rozmowy z Hanną Krall, Antczak Jacek – jak wyżej. Wszystko o Krall, z Krall, przez Krall jest dobre. I tam nie było obrazków.
8. Mózg i błazen. Rozmowa z Jerzym Vetulanim, Marcin Rotkiewicz – bardzo irytujący wywiad. Przypomniał mi, dlaczego czułam się, czasami, bardzo ciasno w Krakowie. Podziwiam wszechstronność Vetulaniego, ale zadziwia mnie jego arogancja. Rotkiewicz wie, jak pytać. Czy to kontrowersyjne? Bo Vetulani zdaje się, że dumny z tego, że może jest kontrowersyjny. Nie- raczej traci myszką. Jak to ostatnie zdanie 🙂
9. Dysforia. Przypadki mieszczan polskich, Kołodziejczyk Marcin – słuch absolutny Kołodziejczyka. I parę takich momentów, takich zaskoczeń, że odłożyłam książkę bardzo refleksyjna i w sumie przybita. Ważna ksiażka.
10. Zaczyn. O Zofii i Oskarze Hansenach, Springer Filip – pasjonująca rzecz o mianiakach. Dla mnie temat bardzo nieznany, zawsze uważałam architektów za ludzi bardzo matematycznych, myślących bryłami i tangensami. Niesprawiedliwie.
11. Czasy secondhand. Koniec czerwonego człowieka, Aleksijewicz Swietłana –lektura obowiązkowa dla wszystkich po czterdziestce, mieszkających w bloku wschodnim. Wszystkich, bez wyjątku, tych, którzy rzekomo walczyli z reżimem też, a może nawet przede wszystkim.
12. Cyklon, Muszyński Andrzej – piękny język, masę odkryć. Podobno niekoniecznie rzetelna książka, nie mnie oceniać. Pochłonęłam.
13. Odbicie, Nowicki Wojciech – interesująca, ale nie rozumiem idei opisywania zdjęć. Niemniej, miłe pobudzenie warstwy wizualnej poprzez słowa. Takie drażniątko.
14. Miedzianka. Historia znikania, Springer Filip – Springer nie zawodzi w długich formach. Wygrzebuje perły i brudy, bardzo laboratoryjnie się im przygląda. Lubię jego język w ksiażkach, lubię go czytać, nie lubię jego krótkich komentarzy ad hoc.
15. Świadek, Rient Robert – jedna z ważniejszych książek roku. Jedna z wazniejszych postaci świata pisarskiego. O wrażliwości, o bólu, o ucisku, o niezrozumieniu, o prześladowaniu. Bez histerii.
16. Fabryka Absolutu, Capek Karel – wychowałam się na Inwazji Jaszczurów Capka. To był geniusz. Pękałam ze śmiechu.
17. Cynkowi chłopcy, Aleksijewicz Swietłana – heartbreaking. Dla mnie szczególnie, bo piszę o wojnach.
18. Ku Klux Klan, Surmiak-Domańska Katarzyna – wspaniale, że ta książka powstała. Potężny research. Tak często mówi się o rzekomej przewadze chrześcijaństwa nad innymi religiami – z niewiedzy, że kazdą religię i ideologię można zniekształcić. Mówiło się, że Ku Klux Klan nie istnieje. Ze to było dawno, krótko. Nieprawda.
19. Wszystko za Everest, Krakauer Jon – o wspinaczkach czytam wszystko. Tym chętniej, kiedy pisze wspinacz.
20. Mur. 12 kawałków o Berlinie, opracowanie zbiorowe – jednym tchem. Mur widziałam jako dziecko, pamiętam moją ciekawość i lęk jednocześnie przed drugą stroną. Swietny zestaw tekstów, bardzo uniwersalny.
21. Białystok, Kącki Marcin – bardzo smutna książka. Jej prawdziwość potwierdzają ostatnie zachowania polskich polityków. Właściwie powinna stanowić wstęp do zbiorowej terapii Polaków, jako etap diagnostyczny,
22. Przejęzyczenie. Rozmowy o przekładzie, Zaleska Zofia – druga częśc, mom zdaniem, do zapomnianej już książki Eżbiety Tabakowskiej, O Przekładzie na przykładzie, w której opisywała swoje zmagania z Europą Davisa. Cudo.
23. Wszystkie ziarna piasku, Sabela Bartek – oczywiste, że byłam zachwycona. Raz, że tereny, dwa, że odwaga, trzy, że empatia piszącego. I bycie wśród i patrzenie.
24. The Political Animal: An Anatomy, Paxman, Jeremy – Paxmana czytam wszystko ze względu na nieprawdopodobne poczucie humoru mimo ciężkich tematów. I zapisuję bon moty. Bo mi brak moich.
25. The Rise of Islamic State: ISIS and the New Sunni Revolution, Patrick Cockburn – czytam wszystko o ISIS w sposób kompulsywny. Świetna analiza i już.
26. GCHQ, Richard Aldrich – dla osoby piszącej o Wielkiej Brytanii lektura bardzo wazna, o historii i funkcjonowaniu jednej z brytyjskich służb specjalnych, zatem skoro wyszła, przeczytałam. 🙂
27. Nothing is True and Everything is Possible: Adventures in Modern Russia, Peter Pomerantsev – Rosja, moja słabość. Mocno przerażająca. Tytuł jest rozsądnym (?) tweetem na temat.
28. Syria: Descent Into The Abyss: An unforgettable anthology of contemporary reportage
Patrick Cockburn, Robert Fisk, Kim Sengupta – zbiór tekstów o konflikcie w Syrii. No i cokolwiek napisze Fisk, ma sens. Jego wiedza i ekspertyza na tematy bliskowschodnie od lat mnie uwodzą.
29. Lingo: A Language Spotter’s Guide to Europe, Gaston Dorren, Jonathan Buckley, Alison Edwards – w kategorii rozrywka, opowieści o językach używanych w Europie, co i dlaczego, też moja słabość.
30. Covering Islam: How the Media and the Experts Determine How We See the Rest of the World (Fully Revised Edition) Edward W Said – o manipulacji politycznej. Polecam znawcom tematu, bez podstawowej wedzy o islamie można się pogubić. Choć można zauważyć, jak sie jest robionym w balona w zależności od wiatru historii.
31. The New York Times Manual of Style and Usage, 5th Edition: The Official Style Guide Used by the Writers and Editors of the World’s Most Authoritative News Organization, Allan M. Siegal, William Connolly – bardzo przydatna lekcja stylu, który wąskogłowi krytycy nazywają stylem politycznej poprawności. Innymi słowy, jak pisać w XXI wieku, by naprawdę brać odpowiedzialność za słowo. Guardian też publikuje takie przewodniki.
32. Fathers, Sons and Gangster Dreams, Cohen, Rich – jak żyć, gdy się jest gangsterem? Opowieści o klanach mafijnych w NY.
33. On Killing, Lt. Col. Dave Grossman – prosto i konkretnie. Opowieści o tym, dlaczego ludzie zabijają w czasie wojen i jak sami zabijanie to uzasadniają.
34. On the Move: A Life, Oliver Sacks – nie tylko dlatego, że czytam wszystko nieodżałowanego Sacksa. Piękna podróż przez jego życie, bez niedomówień tym razem. Niektórzy nie powinni umierać.
35. Children Of Crisis : A Study Of Courage And Fear, Coles , Robert – trafiłam na tę książkę przypadkiem, szukając przykładów pisarza, który byłby częścią opisywanego środowiska, czyli przykładu gonzo journalism. Coles dostał za tę ksiażkę Pulitzera.
36. Secret Affairs: Britain’s Collusion with Radical Islam, Mark Curtis – książka, która wywraca do gory nogami wszystko, co się myśli, ze się wie.
37. Low Intensity Operations: Subversion, Insurgency and Peacekeeping, Kitson, Frank – jak dyskretnie manipulować zwalczajacymi się frakcjami. Potrzebne było do książki o Irlandii Północnej, bo autor jest twórcą jednej z waznych doktryn wojennych Wielkiej Brytanii.
38. Welcome to Just a Minute!: A Celebration of Britain’s Best-Loved Radio Comedy
Nicholas Parsons, Gyles Brandreth, Graham Norton, Sue Perkins, Jenny Éclair – moja słabość, quiz w BBC 4, polegający na tym, że starannie dobrani rozmówcy mają mówić na przypadkowy temat przez minutę – nie mogą powtórzyc ani jednego słowa, odbiec od tematu ani się zawahać. Ukochany program Brytyjczyków. Chciałam poczytać o jego historii. Poczytałam 🙂
39. NeuroTribes: The legacy of autism and how to think smarter about people who think differently, Steve Silberman, Oliver Sacks – nazwisko Sacksa mówi wszystko, ksiażka, która zdobywa wszystkie nagrody na tzw. zachodzie. Sama nazwa: “neuroplemiona”! O inaczej myślących, inaczej zaprogramowanych przez los.
40. The Forgiveness Project: Stories for a Vengeful Age, Marina Cantacuzino, Desmond Tutu, Alexander McCall Smith – historie osób, które w ramach tzw. sprawiedliwości naprawczej zgodziły sie spotkać ze swoimi oprawcami. Ludzie są zdolni do wielkich gestów, wielkich uczuć.
41. Gratitude, Olivier Sacks – nazwisko autora mówi wszystko.
42. The Troubled Mind of Northern Ireland: An Analysis of the Emotional Effects of the Troubles
Jim Campbell, Raman Kapur – świetna rzecz. Jak cierpi się w czasie wojny pełzającej, niezakończonego konfliktu. Kiedy nie wszytsko jest czarno-białe.
43. Antologia reportażu, cz. 3 – czy można coś napisac nieoczywistego na ten temat? Nie, więc nie piszę. Swietnie, że jest. Wiele odkryć.
Dawno nie pisałam, koncentrując się na książce (Belfast. 99 ścian pokoju, opublikowanej przez wydawnictwo Czarne w tym roku), ale, być może, czas wrócić, tym bardziej, że dezinformacja dotyczaca islamu (albo właściwie islamów) w Polsce (a wcale niekoniecznie w Wielkiej Brytanii, gdzie mieszkam) sięga już zenitu, łącznie z oficjalnymi, podpisanymi przez autorów odezwami, wzywającymi do mordowania muzułmanów.
Nie będę epatować własnymi opiniami, bo głos mój zaginąłby wśród głosów milionów rodaków, którzy mają swoje zdanie o uchodźcach i chętnie się nim dzielą na wszytskich możliwych forach.
Postaram się podejmować tematy, które są z islamem związane albo się je powszechnie za takie uważa. Jak zwykle na tym blogu. Wspomnę dzisiaj krótko o kamienowaniu – w związku z ostatnim kamienowaniem w Afganistanie, które słusznie zbulwersowało opinię publiczną na całym świecie.
I w samym Afganistanie tez.
I to pewnie jest największą niespodzianką.
Otóż kamienowanie nie jest wcale karą zalecaną przez Koran – podobnie, jak kara smierci przez chrześcijaństwo.
Co nie oznacza, że się go w niektórych krajach nie stosuje – są mufti, którzy wydają fatwy uzasadniające tę karę (a fatwy, jak wiemy, obowiązują tylko lokalnie), jak i tacy, którzy jej zakazują. A w Iranie kamienowanie ma nawet swoje poczesne miejsce w kodeksie karnym, łącznie z detalicznymi opisami, jakie kamienie powinny być używane do przeprowadzenia kary. Iran znany jest z tego, że łamie prawa człowieka, uzasadniając to islamem – i jest to zabieg oczywisty.
W Afganistanie ukamieniowanie wprowadzili talibowie. Nigdy wczesniej na tym terenie kara ta nie obowiązywała. Mimo że Afganistan jest bardzo konserwatywnym krajem, w którym również dyskryminuje się kobiety (a zwłaszcza ofiary przemocy domowej, na szczęście działa niemało organizacji non-profi, które walcza z tą tendencją), nie posunął się jednak do usankcjonowania kamienowania. Kiedy rządy przejęli talibowie, wprowadzili własną wizję prawa, które nazwali szariatem.
Większość krajów islamskich nie zawiera w swoich kodeksach tej kary, uważając ją za nieislamską. Muzułmanie tzw.głownego nurtu są jednym głosem przeciwko niej.
Nie, nie jestem apologetką muzułmanską. Poznałam wielu radykałów, łącznie z takimi, którzy nie podali mi ręki na powitanie, bo jestem kobietą. Nie podoba mi się to, ale na co dzień obracam się w towarzystwie muzułmanów nieradykalnych, umiarkowanych, niektórych dość tradycyjnych, innych mniej, dla których takie gesty odrzucenia są absurdalne.
Choć, co ciekawe, rozumieją je, znają ich pochodzenie, uzasadnienie, bo to gesty z bardziej konserwatywnych miejsc, tam, gdzie nie było, z wielu powodów, styczności z innymi kulturami..
Do takich miejsc z pewnością nie nalezy Syria czy Irak.
Syryjczycy, Irakijczycy to swietnie wykształceni ludzie, których z kraju wygnała wojna, to muzułmanie uciekający przed owym radykalizmem i barbarzyństwem. To ofiary terroryzmu, który wykorzystuje to, co mu zapewni łatwiejszą rekrutację: wiarę w życie wieczne, bycie wybrańcem, władzę.
Bardzo to zgubna kombinacja i potężne żródło kontroli. Jeśli sie do tego dołoży pieniądze (ISIS jest w tej chwili najbogatszą organizacją terorystyczną na świecie, dzięki przejęciu ropy w Iraku), efekt może być piorunujący. Tego swiadkami jesteśmy wszyscy.
Kilka dni temu byłam w mieszkaniu uchodźców: Irakijczyka i Iranki. Oboje od kilku lat mieszkają w Belfaście, uciekli z Bagdadu, gdzie mieszkali, przed ISIS.
Kiedy weszłam do ich posiadłosci, utrzymywanej przez państwo brytyjskie, położonej w centrum protestanckiej dzielnicy, pan domu, nazwijmy go Ahmad, modlił się.
Nie odciął mi głowy w gniewie, że mu przerwałam. Co więcej, nie nalegał, bym, zgodnie z muzułmańskim zwyczajem, zdjęła buty. Ściągnęłam je z szacunku do niego, choć oboje z żoną protestowali.
Rozmawialiśmy o ich uchodźczym życiu. Nie widzieli od lat swoich dzieci.
Ahmad, starszy schorowany pan, po którego policzkach bezgłośnie płynęły łzy, z twarzą pokrytą rowkami bólu, żalu, desperacji, traci wzrok – jego prawe oko szkli się nieprzeniknioną bielą, lewe jeszcze coś postrzega, jeszcze rozróznia kształty i żywiej je odbija, jest w nim resztka światła, ale to koncówka ahmadowego kontaktu ze swiatem widzianym. Jeszcze tylko kilka dni.
Za oknem był deszczowy, listopadowy Belfast, którego Ahmad już dobrze nie pozna.
Żona Ahmada, nazwijmy ją Miriam, z wystającymi zza szarej chusty czernionymi włosami, podała mi herbatę i miseczkę z toffi – nie było ich na więcej stac, bo czekają na ustalenie ich statusu przez brytyjski rząd.
-Isis morduje takich, jak my- powiedział Ahmad – Nigdy nie wrocimy do swojego kraju, bo tam czeka nas natychmiastowa smierc, z rąk ludzi, którzy twierdzą, że wierzą w Boga. Takiego Boga nie ma, o jakim oni mówią.
-Kamienowanie, wieszanie…Dlatego wyjechałam z Iranu – powiedziała- Nie chcieliśmy żyć pod rządami ludzi, którzy powoływali się na boskie prawo, jakie boskie prawo? Wyjechaliśmy do Iraku zyć, jak ludzie, a potem i to się skonczyło.
Wpadli w jedną z pułapek, jakie szykuje na ludzi los, determinanta geograficzna, której my już nie musimy rozumieć (my, Polacy) i całe szczęście. To, gdzie się urodzili, układa im życie – Iran, Irak, dwa kraje, których nie szczędziła historia.
-Gdybym się urodziła w Londynie? – zastanawiała się Miriam.
– Wtedy byś mnie nie spotkała. – powiedział ślepnący starszy pan mocniejszym głosem, w którym słychać było nutkę, drgnienie sprzeciwu.
Na drogę dostałam garść cukierków, wciśniętych do ręki.
-Niech cię Bóg błogosławi, drogie dziecko- powiedział Ahmad.
Nie ustaliliśmy, który. Po prostu ich to nie obchodziło.
***
To są ci krwiożerczy muzulmanie.
Kliknij, a na stronie Radia TOKFM znajdziesz moj tekst pod tym tytulem:)
http://www.tokfm.pl/blogi/instytut-obywat/2013/12/lojek_liberalnie_w_islamie_czasem/1
dzihadolog 